حکمت ناب (25)

مولی امیرالمؤمنین علی علیه السلام:

 إنّکم إن أطَعتُم سَورَةَ الغَضَبِ أورَدَتکُم نِهایَةَ العَطَبِ.
عُقوبَةُ الغَضُوبِ و الحَقُودِ و الحَسُودِ تَبدَأُ بأنفُسِهِم.
مِن طَبائعِ الجُهّالِ التَّسَرُّعُ إلَى الغَضَبِ فی کُلِّ حالٍ.

 اگر از تندىِ خشم فرمان ببرید، شما را به نقطه پایان هلاکت می‌برد.
کیفر افراد عصبانى و کینه‌توز و حسود، نخست به خودشان مى‌رسد.
از خوى مردمان نادان این است که در هر حالى زود خشم مى‌گیرند.

 غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۲۷۱ - ج۱، ص۴۶۶ - ج۱، ص۶۷۷


 حضرت امام هادی علیه السلام:

 اَلغَضَبُ عَلى مَن تَملِکُ لُؤمٌ.

 بر زیردستان خشمگین‌شدن نشانه پَستى است.

نزهة الناظر (حلوانی):  ج۱،  ص۱۴۱

حکمت ناب (24)

مولی امیرالمومنین علی علیه السلام:

قَلِیلٌ تَدُومُ عَلَیْهِ أَرْجَى مِنْ کَثِیرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ.

کار اندک، که بر آن مداومت ورزی، از کار بسیار که از آن به ستوه آیی، امیدوار کننده‌تر است.

 نهج‌البلاغه (سید رضی): حکمت۲۷۸، ص۵۲۵


حضرت امام محمد باقر علیه السلام:

 أَحَبُّ اَلْأَعْمَالِ إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا دَاوَمَ عَلَیْهِ اَلْعَبْدُ وَ إِنْ قَلَّ.

محبوب‌ترین کارها در نظر خد،ا کاری است که بر آن مداومت شود، اگر چه اندک باشد.

الکافی (ثقة الاسلام کلینی):  ج۲، ص۸۲

حکمت ناب (22)

مولی امیرالمؤمنین علی علیه‌ السلام:

 العَفْوُ عَنِ المُقِرِّ لاعَنِ المُصِرِّ.

 عفو گذشت سزاوار کسی است که به خطاهای خود اعتراف و اقرار می‌کند، نه آن کسی که از تقصیرات و خطاهایش دست‌بردار نیست و به آن اقرار هم نمی‌کند.

 نزهة الناظر (حلوانی): ج۱، ص۵۵

مولی امیرالمؤمنین علی علیه السلام:

 ألعَفوُ یُفسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدر إصلاحِهِ مِنَ الکَریمِ.

 عفو و گذشت به همان اندازه که در اصلاح شخص بزرگوار موّثر است شخص  فرومایه را تباه می‌کند.

 کنز الفوائد (کراجکی طرابلسی): ج۲، ص۱۸۲


 برخی صفات شخص لئیم و فرومایه که گذشت درباره‌اش جایز نیست و موجب تباهی بیشتر او می‌شود (طبق احادیث امیر مؤمنان علی علیه السلام):

 هر قدر جایگاه دنیوی‌اش بالا رود بیشتر خود را گُم می‌کند.
 حیا ندارد.
 بسیار بخیل است.
 اگر به او چیزی عطا کنند و لطفی نمایند، بسیار ناشکر و ناسپاس است.
 بسیار خلف وعده می‌کند.
هر گاه قدرت پیدا کند (و مطمئن باشد کسی متعرّض طغیانش نمی‌شود) فحش می‌دهد!
 موقعی که باید یاری رساند، انسان را تنها می‌گذارد.
بر زیردستانش همیشه خشم می‌گیرد.
و...

اللَّئیمُ إذا بَلغَ فَوقَ مِقدارِهِ تَنَکَّرَت أحوالُهُ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی):  ج۱، ص۹۶)
اللَّئیمُ لا یَستَحیِی. (غرر الحکم (تمیمی آمدی):  ج۱، ص۵۷)
یُستَدَلُّ علَى اللَّئیمِ ب...ذَمیمِ البُخلِ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۸۰۰)
اللَّئیمُ... و إذا اُعطِیَ جَحَدَ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی):  ج۱، ص۸۲)
اللَّئیمُ... و إذا وَعَدَ أخلَفَ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی):  ج۱، ص۸۲)
اَللَّئِیمُ إِذَا قَدَرَ أَفْحَشَ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی):  ج۱، ص۸۲)
إیّاکَ أن تَعتَمِدَ علَى اللَّئیمِ؛ فإنّهُ یَخذُلُ مَنِ اعتَمدَ علَیهِ. (غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۱۶۶)

و...

حکمت ناب (14)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

مَن قَصَّر فی العملِ ابْتُلی بالهَمِّ.
 
هر کس در عمل کوتاهى کند، به اندوه گرفتار خواهد شد.

نهج البلاغة (سید رضی): حکمت۱۲۷، ص۴۹۱

پ.ن: یعنی این عالم جوری خلق شده است که هر جا پیچاندیم و از کار زدیم و زحمت لازم را نکشیدیم، دیر یا زود گرفتار و پشیمانمان خواهد کرد! بی‌تردید!

حکمت ناب (13)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

الصِّدقُ، یُنجِیکَ و إن خِفتَهُ، الکِذبُ، یُردِیکَ و إن أمِنتَهُ.

صداقت تو را نجات مى‌دهد، هر چند از آن بیمناک باشى؛
و دروغ تو را نابود مى‌کند، گر چه از آن خطرى براى خود حسّ نکنى.

غرر الحکم  (تمیمی آمدی): ج۱، ص۵۹

حضرت امام سجاد علیه السلام (نوه‌ی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام و چهارمین امام شیعیان):

خَیْرُ مَفَاتیحِ الْأموُرِ الصِّدْقُ.

بهترین کلید گشایش در کارها، راستی و صداقت است.

نزهة الناظر  (حلوانی): ج۱ ،  ص۹۳



پیامبر خدا حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله خطاب به امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

یا عَلىُّ اصدِق و َإِن ضَرَّکَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ یَنفَعُکَ فِى الآجِلِ وَ لا تَکذِب و َإِن یَنفَعکَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ یَضُرُّکَ فِى الآجِلِ.

اى على، راست بگو! اگر چه در حال حاضر به ضرر تو باشد ولى در آینده به نفع توست!
و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد ولى در آینده به ضرر توست.

 وصیة النبی (صلی الله علیه و آله) لعلیّ بن أبی طالب (علیهما السلام): عمر بن محمّد نسفی:  ص27


پ.ن: فیلم دروغ‌گو، دروغ‌گویِ جیم کری...

حکمت ناب (11)

طوفان فکری یا بارش فکری (به انگلیسی: Brainstorming) یک تکنیک بروز خلاقیت است که در طی آن، با جمع‌آوری فهرستی از ایده‌ها که خودبه‌خود توسط اعضا تولید می‌شود، برای رسیدن به یک جمع‌بندی در مورد یک مسئله تلاش می‌شود.
این اصطلاح، اولین بار در سال ۱۹۵۸ توسط الکس آزبورن در کتابی با عنوان تخیل عملی (به انگلیسی: Applied Imagination) محبوبیت پیدا کرد.
 اما!
این مطلب چه ارتباطی دارد با این اثر؟
ارتباطش را بعد از حدیثی که امیرالمؤمنین علیه السلام در بیش از ۱۴۰۰ سال قبل نقل شده متوجه خواهید شد:

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

إضرِبُوا بَعضَ الرَّأیِ ببَعضٍ یَتَولَّدُ مِنهُ الصَّوابُ, وامخَضُوا الرَّأیَ مَخْضَ السِّقاءِ یُنتِج سَدیدَ الآراءِ.

نظرات گوناگون را به یکدیگر بزنید و در برابر هم قرار دهید، تا آنچه صحیح و درست‌تر است به‌دست آید
و اندیشه‌ها را همانند به هم زدن مَشک برای گرفتن کره به هم زنید تا آرای صحیح و استوار حاصل آید.

غرر الحکم  (تمیمی آمدی): ج۱، ص۱۵۸

پ.ن: اسلام ندارد به ذات خود عیبی *** هر عیب که هست، از مسلمانی ماست
اگر ما مسلمانان و به طور خاص ما شیعیان، به اوامر و توصیه‌های پیشوایانمان کمی عمل می‌کردیم، الآن...

حکمت ناب (7)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

مَن رُفِعَ بلا کِفایَةٍ وُضِعَ بلا جِنایَةٍ.

هر که را بدون کفایت بالا بردند، (دیر یا زود) بدون تقصیر نیز به زیر کشند.

 غرر الحکم  (تمیمی آمدی): ج۱، ص۶۲۶

حکمت ناب (5)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

إیّاکَ أن تُکرِّرَ العَتبَ؛ فإنّ ذلکَ یُغری بالذَّنبِ، و یُهَوِّنُ العَتبَ.

از سرزنش کردن‌هاى مکرّر بپرهیز؛ زیرا این‌کار [شخص مقابل را] بر تکرار خطاهایش جرى مى‌کند و عتاب را بى‌‌تأثیر مى‌سازد.

غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۲۵۹

پ.ن: یعنی انسان بر اثر سرزنش مکرّر دچار لجاجت می‌شود!

حکمت ناب (3)

 مدیر و رئیس موفق باید چه کسانی را باید به خود نزدیک گرداند؟!

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

...لْیَکُنْ آثَرُهُمْ عِنْدَکَ أَقْوَلَهُمْ بِمُرِّ الْحَقِّ لَکَ و...، وَاقِعاً ذَلِکَ مِنْ هَوَاکَ حَیْثُ وَقَعَ.
 
باید نزدیک‌ترین وزیران (و معاونان و مشاوران) خود را از میان اشخاصِ درست‌کردار و صادقی برگزینی که سخن حق را بیشتر به تو بگویند... هر چند این کارشان برای تو تلخ باشد!

نهج البلاغه (سید رضی): فرازی از نامه‌ی ۵۳ نهج البلاغه (نامه‌ی حکم انتصاب مالک اشتر نخعی به عنوان والی مصر)، ص۴۲۶