حکمت ناب (13)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

الصِّدقُ، یُنجِیکَ و إن خِفتَهُ، الکِذبُ، یُردِیکَ و إن أمِنتَهُ.

صداقت تو را نجات مى‌دهد، هر چند از آن بیمناک باشى؛
و دروغ تو را نابود مى‌کند، گر چه از آن خطرى براى خود حسّ نکنى.

غرر الحکم  (تمیمی آمدی): ج۱، ص۵۹

حضرت امام سجاد علیه السلام (نوه‌ی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام و چهارمین امام شیعیان):

خَیْرُ مَفَاتیحِ الْأموُرِ الصِّدْقُ.

بهترین کلید گشایش در کارها، راستی و صداقت است.

نزهة الناظر  (حلوانی): ج۱ ،  ص۹۳



پیامبر خدا حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله خطاب به امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

یا عَلىُّ اصدِق و َإِن ضَرَّکَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ یَنفَعُکَ فِى الآجِلِ وَ لا تَکذِب و َإِن یَنفَعکَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ یَضُرُّکَ فِى الآجِلِ.

اى على، راست بگو! اگر چه در حال حاضر به ضرر تو باشد ولى در آینده به نفع توست!
و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد ولى در آینده به ضرر توست.

 وصیة النبی (صلی الله علیه و آله) لعلیّ بن أبی طالب (علیهما السلام): عمر بن محمّد نسفی:  ص27


پ.ن: فیلم دروغ‌گو، دروغ‌گویِ جیم کری...

حکمت ناب (12)

 مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

المُنافِقُ لنَفسِهِ مُداهِنٌ، و علَى النّاسِ طاعِنٌ.

منافق نسبت به خودش مسامحه روا مى دارد ولی در مقابل از مردم خرده‌گیرى مى کند.

غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۱۱۲


پ.ن: وقتی انسان تقصیرهای بزرگ خودش را نادیده می‌گیرد و قبول نمی‌کند و ناچیز می‌شِمُرَد و در عین حال، به اشکالات ریز و درشت دیگران گیر می‌دهد و آنها را سرزنش می‌کند، یعنی ریشه‌های درخت نفاق، دورویی و ظاهرفریبی در قلبش دارد عمیق‌تر و کلفت‌تر می‌شود...

حکمت ناب (11)

طوفان فکری یا بارش فکری (به انگلیسی: Brainstorming) یک تکنیک بروز خلاقیت است که در طی آن، با جمع‌آوری فهرستی از ایده‌ها که خودبه‌خود توسط اعضا تولید می‌شود، برای رسیدن به یک جمع‌بندی در مورد یک مسئله تلاش می‌شود.
این اصطلاح، اولین بار در سال ۱۹۵۸ توسط الکس آزبورن در کتابی با عنوان تخیل عملی (به انگلیسی: Applied Imagination) محبوبیت پیدا کرد.
 اما!
این مطلب چه ارتباطی دارد با این اثر؟
ارتباطش را بعد از حدیثی که امیرالمؤمنین علیه السلام در بیش از ۱۴۰۰ سال قبل نقل شده متوجه خواهید شد:

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

إضرِبُوا بَعضَ الرَّأیِ ببَعضٍ یَتَولَّدُ مِنهُ الصَّوابُ, وامخَضُوا الرَّأیَ مَخْضَ السِّقاءِ یُنتِج سَدیدَ الآراءِ.

نظرات گوناگون را به یکدیگر بزنید و در برابر هم قرار دهید، تا آنچه صحیح و درست‌تر است به‌دست آید
و اندیشه‌ها را همانند به هم زدن مَشک برای گرفتن کره به هم زنید تا آرای صحیح و استوار حاصل آید.

غرر الحکم  (تمیمی آمدی): ج۱، ص۱۵۸

پ.ن: اسلام ندارد به ذات خود عیبی *** هر عیب که هست، از مسلمانی ماست
اگر ما مسلمانان و به طور خاص ما شیعیان، به اوامر و توصیه‌های پیشوایانمان کمی عمل می‌کردیم، الآن...

حکمت ناب (10)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

رَزانَةُ العَقلِ تُختَبَرُ فِی الفَرَحِ وَ الحُزنِ.

سنگینى [و سبکى‏] عقل، در هنگام شادی و غم مشخص می‌شود.

 غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۳۸۹

یعنی انسانی موفق است و کمالات انسانی رسیده است که در حالت شادی یا غم بتواند تحت فرمان عقلش عمل کند و عاقلانه تصمیم‌بگیرد، عاقلانه سخن‌بگوید و عاقلانه رفتارنماید و این غلیان احساسات (چه از جنس شادی و چه به خصوص از جنس غم) نتواند بر عملکرد قوای عقلانی او اثر بگذارد!

حکمت ناب (9)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

اِصحَبوا مَن یَذکُرُ إحسانَکُم إلَیهِ، و یَنسى أیادِیَهُ عِندَکُم.

با کسى رفاقت کنید که نیکى‌هاى شما را در حقّ خود، به یاد مى‌سپارد و نیکى‌هاى خود را به شما، فراموش مى‌کند.

شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید): ج۲۰، ص۶۰۳

حکمت ناب (8)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

 لا حُمقَ أعظَمُ مِن الفَخْرِ.

حماقتى بالاتر از فخرفروشى نیست.

عیون الحکم (واسطی لیثی):  ج۱، ص۵۳۷

پ.ن: طبیعتاً در رابطه با دوستان و نزدیکان خود اگر مرتکب فخرفروشی شدیم، یعنی بالاترین حماقت ممکن را در رابطه خود به خرج داده‌ایم، پس انتظار پایدار بودن و حقیقی بودن و عمیق بودن و صمیمی بودن آن رابطه را نباید داشته باشیم!

همچنین اگر خواستید میزان حماقت خود یا دیگران را بسنجید، یکی از ملاک‌هایش میزان فخرفروشی خودتان یا دیگران است!

ostentation

حکمت ناب (7)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

مَن رُفِعَ بلا کِفایَةٍ وُضِعَ بلا جِنایَةٍ.

هر که را بدون کفایت بالا بردند، (دیر یا زود) بدون تقصیر نیز به زیر کشند.

 غرر الحکم  (تمیمی آمدی): ج۱، ص۶۲۶

حکمت ناب (6)

 مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

العَفوُ یُفسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدرِ إصلاحِهِ مِنَ الکَریمِ.

گذشت، به همان اندازه که شخص بزرگوار را اصلاح می‌کند، شخص فرومایه و پست را فاسدتر می‌گرداند.

کنز الفوائد (کراکجی): ج۲، ص ۱۸۲

پ.ن: در روایات صفات مختلفی برای شخص لئیم و پست که عفو و گذشت بیشتر او را به تباهی و فساد می‌کشاند بیان شده، از جمله:
1)‌ اهل انجام کارهای ناشایست است، آن هم به صورت علنی و بدون هیچ شرم و حیایی. (کنز العمال (متقی هندی): ص۶۸۱)
2) نه تنها خودش حاضر نیست برای کمک به نیازمندان واقعی پولی خرج کند، بلکه حتی دیگران را هم از این کار منع می کند و دوست ندارد دیگران هم برای نیازمندان واقعی پولی خرج کنند! هم خودش بخیل است و هم دیگران را از سخاوتمند بودن منع می‌کند! (بحار الانوار (علامه مجلسی): ج۱۸، ص۳۵۶)

3) به زنان اهانت می‌کند و آن‌ها را تحقیر می‌نماید. (کنز العمّال (متقی هندی): ج16، ص 371)

4) به زیر دست خود زور می‌گویند و در مقابل بالا دست خود خوار و زبون هستند. (الکافی (ثقة الاسلام کلینی): ج۲؛ ص۲۳۲)
5) اهل فریب دادن و گول زدن مردم هستند. (امالی (شیخ طوسی): ح۴۶۲)

اون موارد 3 و 4 واقعاً تأمّل‌برانگیز هستند...!!!

خلاصه اگر در رابطه گذشت کردید و در طرف مقابلتان اثر مطلوب نگذاشت که هیچ، او را در رفتار نادرستش جری‌تر کرد، بدانید که طرف مقابلتان اولاً انسانی بزرگوار نیست، در ثانی انسانی پست و لئیم است و ثالثاً هم دوست مناسبی نیست!

حکمت ناب (5)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

إیّاکَ أن تُکرِّرَ العَتبَ؛ فإنّ ذلکَ یُغری بالذَّنبِ، و یُهَوِّنُ العَتبَ.

از سرزنش کردن‌هاى مکرّر بپرهیز؛ زیرا این‌کار [شخص مقابل را] بر تکرار خطاهایش جرى مى‌کند و عتاب را بى‌‌تأثیر مى‌سازد.

غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۲۵۹

پ.ن: یعنی انسان بر اثر سرزنش مکرّر دچار لجاجت می‌شود!

حکمت ناب (4)

مولی امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیهما السلام:

الجُودُ مِن غیرِ خَوفٍ و لا رَجاءِ مُکافاةٍ حَقیقةُ الجُودِ.

بخشش واقعی بخششى است که نه از روى ترس [یا خجالت و یا رودربایستی] باشد و نه به امید تلافى [و توقع جبران].

غرر الحکم (تمیمی آمدی): ج۱، ص۱۱۶

پ.ن: یعنی تا وقتی انسان، بخشش یا دیگر کارهای خیر خود را از روی ترس یا طمع انجام می‌دهد، کاری دارای ارزش‌های انسانی حقیقی انجام نداده!